Καύσωνας στην πόλη

Στις πόλεις υπάρχει το καλοκαίρι αυξημένη θερμοκρασία σε σχέση ,με την ύπαιθρο αυτό σε συνδυασμό με την ρύπανση προκαλεί αυξημένη θνησιμότητα στην Αθήνα αυτό συνέβη το καλοκαίρι του 1987 με δεκάδες χιλιάδες θύματα, τα πάρκα μπορούν να μειώσουν την θερμοκρασία στις γειτονικές περιοχές με δύο τρόπους, με τη σκίαση του εδάφους με τη φυτική κάλυψη έτσι η θερμοκρασία του εδάφους  παραμένει χαμηλότερη και δεν θερμαίνει τον αέρα και με την έλλειψη υλικών που θερμαίνονται πολύ όπως η άσφαλτος και το μπετό αλλά και την εξάτμιση νερού από τα φύλλα που ονομάζεται διαπνοή η εξάτμιση είναι μια διαδικασία που απαιτεί θερμότητα έτσι μειώνεται η θερμοκρασία του αέρα, δεν διαπνέουν όλα τα φυτά το ίδιο δένδρα που είναι προσαρμοσμένα σε ξηρές συνθήκες διαπνέουν λιγότερο, η διαπνοή εξαρτάται και από το διαθέσιμο νερό στο έδαφος όταν το έδαφος είναι ξηρό η διαπνοή μειώνεται, σε μελέτη που έγινε σε περιοχές γύρω από αστικά πάρκα στην οποία εξετάστηκε και η περιοχή γύρω από τον εθνικό κήπο διαπιστώθηκε  ότι η περιοχή γύρω από τον εθνικό κήπο δεν είχε καμμιά μείωση της  θερμοκρασίας  της και ήταν το μοναδικό πάρκο της μελέτης  που έδειξε κάτι τέτοιο, αυτό οφείλεται στην επιλογή των δένδρων που έχει γίνει καθώς ο εθνικός κήπος είναι ένα πάρκο που βρίσκεται σε κατάσταση παραμέλησης για πολλές δεκαετίες έχουν επιλεγεί δέντρα που αντέχουν σε ξηρικές συνθήκες  έτσι η διαπνοή έχει περιοριστεί και είναι αμελητέα για να προκαλέσει μείωση της θερμοκρασίας στη γειτονική περιοχή, τα δένδρα που πρέπει να επιλεγούν σε  αστικά πάρκα είναι δένδρα  που έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό όπως τα πλατάνια, οι ιπποκαστανιές, οι φλαμουριές. στη μείωση της θερμοκρασίας συμβάλλουν και κατασκευές όπως συντριβάνια  που εξατμίζουν πολύ νερό αλλά ούτε αυτά υπάρχουν στον εθνικό κήπο.  

 

            Δημιουργία κήπου κατοικίας.

Δεν βλέπουμε ωραίους κήπους κατοικίας γιατί αυτοί που τους δημιουργούν δεν γνωρίζουν βασικές αρχές για την δημιουργίας τους.

Αυτό είναι το θέμα της παρούσας ανάρτησης.

 Ο κήπος κατοικίας είναι ο ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα στον περιβάλλοντα  χώρο και την κατοικία. Διαμορφώνει τη θέα πρός τον εξωτερικό χώρο αλλά και τη θέα από τον εξωτερικό χώρο προς τον κήπο και την κατοικία. Αν το σπίτι έχει θέα στην θάλασσα δεν θέλουμε να κρύψουμε αυτή τη θέα, αν ο γείτονας έχει υψώσει ένα τοίχο θέλουμε να κρύψουμε αυτή τη θέα, τα ωραία χαρακτηριστικά ενός γειτονικού σπιτιού θα πρέπει να αναδειχθούν αλλά και η κατοικία μέσα στον κήπο  θα πρέπει να αναδειχθεί κοιτώντας από τον περιβάλλοντα χώρο, χρειαζόμαστε μια ιδιωτικότητα σε ένα καθιστικό εντός του κήπου η σε μπαλκόνι  του σπιτιού αλλά ταυτόχρονα και ωραία θέα από ένα μπαλκόνι η ένα παράθυρο της κατοικίας, συνήθως ο κήπος δημιουργείται αφού κατασκευαστεί το σπίτι καλύτερα θα ήταν ο κήπος να σχεδιαστεί παράλληλα με την σχεδίαση της κατοικίας.

Ένας κήπος μπορεί να κάνει την κατοικία να φαίνεται ωραία τονίζοντας κάποια χαρακτηριστικά και καλύπτοντας διακριτικά κάποια άλλα, μια ωραία είσοδος μπορεί να πλαισιωθεί από τον κήπο και να αναδειχθεί αλλά είναι και πρακτικό για τον επισκέπτη να βρίσκει εύκολα την είσοδο στην κατοικία, το λεβητοστάσιο η κάποια αποθήκη δεν χρειάζεται  τονισμό.

Ο κήπος είναι μια παρουσίαση φυτών διαφόρων διαστάσεων ποώδη θαμνώδη και δένδρα που θα πρέπει να δημιουργούν ένα σύνολο, έτσι η επιλογή ενός φυτού μεγάλου μεγέθους όπως ένα δένδρο  επιβάλει τις επιλογές των υπόλοιπων ένας θάμνος που θέλει ηλιοφάνεια δεν ταιριάζει κάτω από ένα δένδρο, η σκιά και η ηλιοφάνεια σε διάφορα μέρη του κήπου επιβάλει τις επιλογές των φυτών. και ένα φυτό επιβάλει τις επιλογές των γειτονικών του από αισθητική άποψη κάποια φυτά ταιριάζουν μεταξύ τους και κάποια όχι, ένας κήπος αλλάζει κατά την διάρκεια του χρόνου καθώς αλλάζουν οι εποχές , τα φυτά δεν ανθίζουν την ίδια εποχή υπάρχουν φυτά που ανθίζουν την άνοιξη άλλα το καλοκαίρι αλλά υπάρχουν ακόμη και φυτά που ανθίζουν μέσα στο χειμώνα όπως ο χειμώνανθος.

Θα πρέπει να σκεφτούμε τον κήπο σαν μια σκηνή όπου συμβαίνουν διάφορα γεγονότα όπως η άνθηση η αλλαγή χρώματος στα καινούρια φύλλα που βγαίνουν όπως στην ποικιλία φωτίνιας Red robin τα γεγονότα μπορεί να είναι μικρής διάρκειας όπως  η άνθιση της γλυτσίνας που διαρκεί είκοσι μέρες η μεγάλης διάρκειας όπως η άνθιση της πικροδάφνης η της βουκαμβίλιας που διαρκεί μήνες αυτό που έχει σημασία είναι η διαδοχή των γεγονότων κατά την διάρκεια του χρόνου, στο έργο που παίζεται στη σκηνή υπάρχουν πρωταγωνιστές που επιβάλλουν την παρουσία τους όπως η βουκαμβίλια και κομπάρσοι όπως ο άκανθος.

Γιατί όμως δεν υπάρχουν ωραίοι κήποι;

Γιατί όμως υπάρχουν ωραίες κατοικίες;

Ο κήπος είναι μια τέχνη τόσο στη δημιουργία όσο και στη συντήρηση.

                 

 

 

                     Χειμώνανθος

              chimonanthus praecox

  O θάμνος αυτός παίρνει το όνομα του από τον χειμώνα και το άνθος δηλαδή ανθίζει στο χειμώνα και ενώ το λατινικό praecox μεταφράζεται ως πρώιμο, παράγουν τα άνθη του ένα δυνατό και γλυκό άρωμα που θυμίζει αυτό του Υάκινθου και έτσι προκύπτει το όνομα του στην αγγλική γλώσσα   winter sweet δηλαδή γλυκό του χειμώνα.

τα χαρακτηριστικά άνθη του χειμώνανθου κρέμονται στα γυμνά κλαδιά το χειμώνα στη φωτόγραφία το τυπικό είδος με τα εσωτερικά πέταλα να είναι καφέ.

Ιθαγενές των βουνών της Κίνας καλλιεργείται στους κινέζικους κήπους για χίλια χρόνια διαδόθηκε στους   πέρσες μέσω του δρόμου του μεταξιού όπου έγινε δημοφιλές θέμα στην ποίηση πεζογραφία και μουσική λόγω του ισχυρού συμβολισμού του άνθους στον χειμώνα και στις αρχές του 17ου αιώνα στην Ιαπωνία ενώ τον 18 αιώνα έφτασε στην Βρετανία από την Περσία όπου έχει το ποιητικό όνομα Gol Yakh που μεταφράζεται σε άνθος του πάγου δεν είναι διαδεδομένο στη βόρεια Ευρώπη γιατί θέλει ζεστά καλοκαίρια για να ανθίσει άφθονα και ηλιόλουστη θέση για αυτό  το καλλιεργούν διαμορφωμένο όπως οι αχλαδιές σε τοίχο με νότια έκθεση. Εντούτοις σε  ζεστά κλίματα ανθίζει φτωχά οι κατάλληλες κλιματικές ζώνες είναι 7-9 με την 6η  άνθιση να είναι οριακή λόγω του παγετού και να θέλει προστατευμένες θέσεις  και στην 10η (Κρήτη, Ρόδος, Καλαμάτα) να έχει φτωχή άνθηση, θέλει οργανική ουσία στο έδαφος και πότισμα το καλοκαίρι. Ανθίζει μαζί με τα τελευταία φύλλα πριν πέσουν στα ζεστότερα κλίματα Δεκέβριο- Ιανουάριο και στα γυμνά κλαδιά σε πιο κρύα κλίματα μέχρι τον Μάρτιο. Τα κλαδιά κομμένα ανθίζουν στο σπίτι  αφήνοντας ένα από τα ωραιότερα αρώματα του φυτικού βασιλείου. Στην Κίνα και Ιαπωνία συνδέεται με ένα διαδεδομένο δένδρο εκεί το P.mume με το οποίο δεν έχει συγγένεια  το οποίο ανθίζει επίσης λίγο αργότερα στις αρχές της άνοιξης στα γυμνά κλαδιά με άνθη που είναι επίσης αρωματικά και ανθίζει επίσης κομμένο στο σπίτι σε βάζα και είναι συγγενές της βερικοκιάς , στην Ιαπωνία ονομάζεται για αυτό Robai , bai ονομάζεται το  P.mume και Ro σημαίνει κέρινο γιατί έχει χρώμα κεριού. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο όπου τα χαρακτηριστικά το χρώμα η ένταση του αρώματος και ο χρόνος άνθισης δεν μεταδίδονται πιστά  όπου μπορεί να κάνει μέχρι 15 χρόνια για να ανθίσει πιο εύκολη και γρήγορη είναι η αναπαραγωγή του με καταβολάδες από επιλεγμένο θάμνο που ανθίζει με έντονο άρωμα έτσι τα φυτά που προκύπτουν θέλουν 5-8 χρόνια για να ανθίσουν από την φύτευση. Στην Ιαπωνία υπάρχουν τρείς μορφές το   To-Robai  που είναι το grandiflorus που υπάρχει στη δύση με πιο μεγάλα και πιο κίτρινα άνθη , το mangetsu robai όπως και το Soshin robai που μοιάζουν με το luteus που υπάρχει στη δύση και έχει άνθη μόνο κίτρινα χωρίς τα εσωτερικά πέταλα να είναι καφέ όπως είναι στο είδος. Στην Ιαπωνία υπάρχουν πάρκα με χιλιάδες χειμώνανθους που δέχονται πολλούς επισκέπτες την εποχή άνθησης Ιανουάριο -Φεβρουάριο.

      chimonanthus praecox cv luteus με έντονο κίτρινο χρώμα

  Το ελαιόδενδρο και το ελαιόλαδο

   Μύθοι και αλήθειες

 Το ελαιόδενδρο είναι ένα δένδρο που δίνει μεσογειακό τόνο στον κήπο και σε κήπους και σπίτια στην εξοχή δένει με το περιβάλλον, δεν είναι όλες οι ποικιλίες κατάλληλες απο αισθητική άποψη, καλύτερη από τις ελληνικές είναι η ποικιλία καλαμάτας και επιπλέον παράγει και εδώδιμες ελιές που εκτιμούνται διεθνώς και ταιριάζει για κήπο επειδή οι ελιές μπορούν να επεξεργαστούν στο σπίτι εύκολα.

Επειδή η κορωνέικη είναι διαδεδομένη και παράγεται εύκολα η καλαμών είναι αρκετές φορές εμβολιασμένη σε υποκείμενο κορωνέικη με την οποία όμως δεν είναι συμβατή με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα ακαρπίας προτιμήστε ποικιλία καλαμάτας σε συμβατό υποκείμενο.

Το ελαιόδενδρο είναι δένδρο ΦΩΤΟΦΙΛΟ και ΑΣΒΕΣΤΟΦΙΛΟ αυτές τις δύο λέξεις πρέπει να έχει υπόψη του ο ελαιοπαραγωγός, το κλάδεμα πρέπει να εξασφαλίζει το φωτισμό του φυλλώματος και οι αποστάσεις φύτευσης πρέπει να είναι αρκετές για τον άπλετο φωτισμό της κόμης, η ελιά αποδίδει περισσότερο σε εδάφη που είναι άσπρα που αυτό δηλώνει την αφθονία ασβεστίου στο έδαφος, ο ελαιοκαλλιεργητής μπορεί να αυξήσει το ασβέστιο στο έδαφος είτε χρησιμοποιώντας γεωργικό ασβεστόλιθο είτε μαρμαρόσκονη που είναι διαθέσιμη η γύψο που είναι ευρέως διαθέσιμα σαν υλικά για οικοδομές , επίσης λιπάσματα όπως το υπερφωσφορικό   0-21-0 που συστήνονταν παλαιότερα, το λίπασμα αυτό περιέχει κατά το ήμισυ γύψο που είναι θειικό ασβέστιο, άλλη πηγή ασβεστίου είναι επίσης το νιτρικό ασβέστιο.  

Πολλές φορές αναφέρεται ότι η ελιά θέλει κάλιο, όπως έδειξε ισραηλινή έρευνα σε υδροπονία η επίδραση του καλίου σε εδάφη θα πρέπει να αποδοθεί στο ότι κάνει περισσότερο διαθέσιμο το ασβέστιο που υπάρχει στο έδαφος.

Το ελαιόδενδρο αποδίδει περισσότερο με βόριο με μικρές ποσότητες και αυτό γιατί το βόριο μεταφέρει στο φυτό το ασβέστιο, αν όμως δεν υπάρχει αρκετό ασβέστιο στο έδαφος το βόριο δεν μπορεί να βοηθήσει πολύ.

Γράφεται αρκετές φορές ότι παράγουμε το καλύτερο ελαιόλαδο αυτό είναι πολύ μακριά από την αλήθεια, το καλύτερο ελαιόλαδο παράγεται στην Ιταλία και Κροατία, οι αιτίες είναι πολλές για την χαμηλή ποιότητα.

Το ελληνικό ελαιόλαδο που αγοράζουν οι Ιταλοί έμποροι δεν χρησιμοποιείται για να βελτιώσει τα ιταλικά ελαιόλαδα τα οποία πωλούνται σε υψηλότερες τιμές, το ελληνικό όπως και το ισπανικό αγοράζεται από τους Ιταλούς για να καλύψει την Ιταλική κατανάλωση αλλά και την Ευρωπαική με χαμηλότερες τιμές. οι Ιταλοί για παράδειγμα αγοράζουν αγουρέλαιο από Αθηνολιά απο την Λακωνία και δημιουργούν blend με την ισπανική  Αλμπουρκίνα και το ίδιο συμβαίνει με την κορωνέικη από την πελοπόννησο και την κρήτη στο blend υπάρχει και λίγη ιταλική Κορατίνα απο την Απουλία.

    

                Αγγλοκινέζικος κήπος

               η Jardin Anglo-Chinois 

 Τον 18ο αιώνα μια αλλαγή παρατηρείται στους κήπους στην Αγγλία και πιο συγκεκριμένα οι κήποι αντικαθίστανται από ένα τοπίο που μοιάζει φυσικό αλλά το έχει δημιουργήσει ό άνθρωπος. Αυτό συχνά  αναφέρεται ως πρωτοφανής αλλαγή στην Ευρώπη αποτέλεσμα καινούριων αντιλήψεων και της παρακμής του ancient regime  και οι επιρροές έχουν αναζητηθεί στην ανατολή και πιο συγκεκριμένα στην Κίνα. Δεν ήταν κάτι καινούριο στην Ευρώπη, οι  Ρωμαίοι και οι Βυζαντινοί κατασκεύαζαν κήπους που έμοιαζαν με φυσικά τοπία και το ίδιο φαίνεται ότι συνέβαινε στον ελληνιστικό κόσμο παρά την σπανιότητα των πηγών. ο Ψελλός ο βυζαντινός λόγιος αναφέρει για τον κήπο που δημιούργησε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος  Θ ο  Μονομάχος που είχε μια τεχνητή λίμνη που η χλόη έφτανε μέχρι το νερό και όπου έκανε μπάνιο, ένα μπάνιο που αποδείχθηκε μοιραίο, ο συγγραφέας γράφει ότι ήταν ο αυτοκράτορας που πέθανε εξαιτίας της αγάπης του για τους κήπους. 

Αν και οι κήποι της Κίνας έγιναν γνωστοί από Γάλλους ιεραποστόλους και τις κινέζικες πορσελάνες η επιρροή πρέπει να αναζητηθεί πιο κοντά, η Κίνα ήταν πολύ μακριά, και πιο συγκεκριμένα στην Ιταλία, όπου άνθισε μια τοπιογραφία από Γάλλους ζωγράφους που ζωγράφιζαν όπως ήταν της μόδας στον 17ο αιώνα μυθολογικά θέματα της αρχαίας Ελλάδας, όμως το μυθολογικό θέμα φαινόταν να υποχωρούσε μπροστά στο σκηνικό που ήταν τα φυσικά τοπία της Ιταλίας. Οι τοπιογράφοι αυτοί έγιναν δημοφιλείς από τους πλούσιους συλλέκτες έργων  και τα έργα τους βρίσκονται σήμερα στη Αγγλία, η Ιταλία είχε όμως και άλλο τρόπο να επηρεάσει τον 18ο αιώνα, για τους πλούσιους Άγγλους ένα ταξίδι στην Ιταλία την χώρα της τέχνης ήταν συνηθισμένο, στην Ιταλία συνήθιζαν να κατασκευάζουν επαύλεις σε υψώματα που είχαν θέα και βρίσκονταν μέσα σε φυσικά τοπία χωρίς να έχουν κήπους, οι Άγγλοι εντυπωσιάζονταν από τα φυσικά τοπία αλλά και τις επαύλεις χωρίς κήπο.

Στην Αγγλία εκδόθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα ένα βιβλίο με θέμα την αρχιτεκτονική που είχε εικονογράφηση πίνακες με επαύλεις που βρίσκονταν μέσα σε φυσικά τοπία, οι επαύλεις αυτές βρίσκονταν στην Ιταλία και ο τίτλος του βιβλίου θα δώσει το όνομα του αργότερα σε ένα επάγγελμα, ο τίτλος ήταν landscape architecture.

Έτσι στην Αγγλία έγινε της μόδας να καταργούν τους κήπους γύρω από τις επαύλεις με ένα τοπίο που έμοιαζε φυσικό, αυτό επικρίθηκε αργότερα από τον τελευταίο εκπρόσωπο της τάσης ότι δεν ταιριάζει να βόσκουν αγελάδες έξω από τα παράθυρα μιας έπαυλης και οι κήποι άρχισαν να επιστρέφουν όμως για τους μιμητές του αγγλικού στύλ στην ηπειρωτική Ευρώπη παράμεινε και στα μέσα του 19ου αιώνα. Οι Ιταλοί είχαν τις επαύλεις σε φυσικά τοπία οι Άγγλοι είχαν βοσκοτόπους στους οποίους προσπαθούσαν να δημιουργήσουν μια αίσθηση φυσικού τοπίου.

Βασική επιδίωξη των σχεδιαστών ήταν να αναδείξουν το μέγεθος και την αξία της ιδιοκτησίας γιατί η κοινωνική θέση στη Αγγλία του 18ου αιώνα εξαρτιόταν από το μέγεθος και την αξία της  ιδιοκτησίας  γης και να εντυπωσιάσουν τους επισκέπτες που έρχονταν με άμαξα, οι δρόμοι ήταν καμπυλόγραμμοι για να μπορούν να στρίψουν οι άμαξες και έπρεπε να αναδεικνύουν  τη θέα της έπαυλης από μακριά, οι δενδροστοιχίες που είχαν φυτευτεί παλαιότερα έπρεπε να απομακρυνθούν γιατί εμπόδιζαν τη θέα της έπαυλης που ήταν πρωταρχικό μέλημα των σχεδιαστών τα δέντρα έπρεπε να πλαισιώνουν το σπίτι και όχι να το κρύβουν, οι λίμνες ήταν απαραίτητες για την αποστράγγιση των εδαφών που βελτίωναν  την παραγωγική αξία της γης, πολιτικά υπήρξε πλήρης επικράτηση του κόμματος των ουίγων  που είχαν την προέλευση στους προτεστάντες αντιβασιλικούς που είχαν καταστρέψει τους περισσότερους γεωμετρικούς κήπους στη διάρκεια του εμφυλίου γιατί οτιδήποτε δεν ήταν παραγωγικό, δεν έβγαζε χρήματα ήταν αμαρτία, το σύνθημα της εποχής ήταν βελτίωση που σήμαινε περισσότερα χρήματα και οι σχεδιαστές τοπίου ( landascape garderner)  όπως ονομάστηκαν ήταν συνήθως εγγειοβελτιωτές όπως ο πιο διάσημος ο  capability Brown, και ονομάστηκε έτσι γιατί στις συναντήσεις του με τους πελάτες έλεγε ότι το τοπίο έχει δυνατότητα να βελτιωθεί, μερικές φορές έπρεπε να μετακινηθεί ένα χωριό που χάλαγε τη θέα, έτσι κατά την διάρκεια του 18ου αιώνα δημιουργήθηκαν οι μεγάλοι άδειοι χώροι που ονομάζονται αγγλικοί κήποι και είναι βοσκοτόπια για πρόβατα με διάσπαρτες συστάδες δέντρων που ήθελε το καινούριο στύλ και ήταν δέντρα που είχαν χρησιμότητα για την ξυλεία τους, οι άδειοι αυτοί χώροι προυπήρχαν με την στροφή προς την προβατοτροφία και την περίφραξη των ιδιοκτησιών που έκανε δύσκολη την επιβίωση των χωριών από ακτήμονες αγρότες.  

 Σε ένα γαλλικό βιβλίο με τίτλο Le Jardin Anglo-Chinois (1770) γράφεται ότι ο καθένας γνωρίζει ότι ο αγγλικός κήπος είναι απλώς αντιγραφή του κινέζικου, ήταν μια διαδεδομένη αντίληψη στη Γαλλία γιατί ο κινέζικος κήπος υπήρχε για χιλιετίες ενώ ο αγγλικός  μόνο για μερικές δεκαετίες. 

                                  Ιαπωνικοί κήποι.

          

                         Οι ιαπωνικοί κήποι έχουν μια παράδοση μεγαλύτερη της χιλιετίας. Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η συστολή του χώρου,

μέσα στον κήπο υπάρχουν λίμνες,  νησάκια, γέφυρες, ρέματα καταρράκτες, βουνά , λόφοι, ψάρια αυτό δίνει στον κήπο ένα παιδικό χαρακτήρα αν και αναφέρεται ότι το χαρακτηριστικό τους είναι η φυσικότητα διαφέρει τελείως από τον νατουραλισμό των ευρωπαίων, ο κήπος αυτός δεν μπορεί να περάσει σαν φυσικό τοπίο και δεν έχει αυτή την πρόθεση και στηρίζεται  σε ειδικά κλαδέματα διαφορετικά για πεύκα για φυλλοβόλα δένδρα όπως οι ιαπωνικοί σφένδαμοι και οι αειθαλείς θάμνοι όπως οι αζαλέες.  

 Η Ιαπωνία ήταν μια χώρα κλειστή στον έξω κόσμο και ανοίχτηκε στον έξω κόσμο μετά το 1860 όταν ο αμερικάνικος στόλος απαίτησε με τη δύναμη των όπλων το άνοιγμα της χώρας στο διεθνές εμπόριο, θα ήταν προτιμότερο για τους Αμερικανούς να αφήσουν τους Ιάπωνες στον απομονωτισμό τους την ειρήνη τους και τους κήπους τους γιατί ακολούθησε μια ιμπεριαλιστική περίοδος που έφερε τις δύο χώρες σε πόλεμο, εν τω μεταξύ μέσω της διπλωματίας των κήπων οι Ιάπωνες είχαν διαδώσει την τέχνη τους των κήπων διεθνώς αυτό έγινε μέσω των διεθνών εκθέσεων στις οποίες η ιαπωνική συμμετοχή περιείχε και ένα ιαπωνικό κήπο, έτσι έγιναν δημοφιλείς στις αρχές του 20 αιώνα στη δύση και δημιουργήθηκαν αρκετοί από Ιάπωνες που έγιναν δημοφιλείς,  ο πόλεμος έκανε τους κήπους αυτούς να γίνουν εκτός μόδας και να εγκαταλειφθούν. Η μόδα των ιαπωνικών κήπων έφτασε και στην Ελλάδα, στον εθνικό κήπο υπάρχει μια λίμνη με βραχώδεις ακτές ξύλινη γέφυρα  και ένα νησάκι, η ιαπωνική επιρροή είναι εμφανής όπως επίσης και σε μια δεξαμενή με υδρόβιες χελώνες. Ένα πιο εντυπωσιακό δείγμα ιαπωνικής επιρροής υπάρχει στη πρώην βασιλική ιδιοκτησία που βρίσκεται στο δήμο Ιλίου υπάρχει εκεί ένα σύμπλεγμα από νησάκια σε μια λίμνη που συνδέονται με ξύλινες γέφυρες ενώ την περιοχή διασχίζει ένας μικρός σιδηρόδρομος, ο πρώτος κήπος όμως που ονομάστηκε ιαπωνικός στην Ελλάδα δημιουργήθηκε πρόσφατα στο Πάρκο στο Παγκράτι  ακολουθώντας την διπλωματία των κήπων μια ιαπωνική εταιρεία χρηματοδότησε το έργο υπό την αιγίδα της ιαπωνικής πρεσβείας, το έργο δεν σχεδίασε Ιάπωνας αλλά το γραφείο του αρχιτέκτονα τοπίου Α. Σκορδίλη  που σχεδίασε επίσης τον κήπο στο αρχαιολογικό μουσείο.

 Ο πιο διάσημος ιαπωνικός κήπος εκτός Ιαπωνίας είναι ο ιαπωνικός κήπος στο Πόρτλαντ στο Όρεγκον  της Αμερικής

ένας καταρράκτης στον ιαπωνικό κήπο του Πόρτλαντ

  

            

Μια παραδοσιακή γέφυρα ιαπωνικού κήπου στο Πόρτλαντ

Αυτές οι γέφυρες κοσμούν τους ιαπωνικούς κήπους και δίνουν ωραία θέα στη λίμνη και στη βλάστηση που περιβάλλει την λίμνη.
Υπάρχουν όμως και άλλες γέφυρες που βρίσκονται σε τεθλασμένη γραμμή , δίπλα σε ίριδες και ψάρια koi.

Αυτές οι γέφυρες δείχνουν πόσο συνδεδεμένες είναι οι τέχνες της ποίησης  της ζωγραφικής και των κήπων.
Αναπαριστούν μια σκηνή από ένα ποίημα που ο ήρωας  θρηνεί και τοποθετείται σε μια γέφυρα δίπλα σε ίριδες, η σκηνή αυτή ήταν θέμα για ζωγράφους  και αναπαράγεται και από τον σχεδιαστή κήπου. 
Το ποίημα αυτό γράφτηκε μια χιλιετία περίπου από σήμερα.  
Τα πέτρινα φανάρια είναι επίσης ένα διακοσμητικό στοιχείο στους Ιαπωνικούς κήπους.

Τα βρύα καλύπτουν το έδαφος,  βράχους, αλλά και τα πέτρινα φανάρια , η κάλυψη με βρύα και λειχήνες δίνει την αίσθηση του πράσινου μαζί με αειθαλείς θάμνους κλαδεμένους σε σχήματα kamamono και o-korikomi.

 


 

 

                   ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΛΕΒΑΝΤΕΣ
  ΓΑΛΛΙΚΕΣ,  ΙΣΠΑΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ
     Ένα από τα παράπονα που ακούω πιο συχνά από τότε που ασχολούμαι με κήπους είναι για τη λεβάντα: Η λεβάντα μου δεν έχει την σωστή μυρωδιά μου λένε φίλοι και γνωστοί και έχουν δίκιο.
Η λεβάντα τους δεν έχει τη σωστή μυρωδιά, αυτήν που περιμένουν, και αυτό επειδή δεν είναι η σωστή λεβάντα.
Διαβάζουμε από την Καλή Δοξιάδη στο Botanistas.gr.
  Στην ανάρτηση με τίτλο english lavender ασχοληθήκαμε με τις λεβάντες που έχουν τη σωστή μυρωδιά, αυτές που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή αιθέριων ελαίων λεβάντας, την λεβάντα την στενόφυλλη ( lavandula angustifolia) την λεβάντα την πλατύφυλλη ( lavandula latifolia) και την ενδιάμεση τους (lavandula x intermedia).Η παρούσα ανάρτηση ασχολείται με τις άλλες λεβάντες που βρίσκουμε στα φυτώρια και πωλούνται αδιακρίτως όλες με το ίδιο όνομα, λεβάντα.
 Στην Ανδαλουσία, σε μια περιοχή γύρω από την Γρανάδα βρίσκεται αυτοφυής μια λεβάντα με γκρι και χνουδωτά φύλλα, είναι η λεβάντα η εριώδης (lavandula lanata),δεν είναι ανθεκτική στο κρύο και στην υγρασία αλλά έχει εξαιρετική εμφάνιση φυλλώματος γκρίζου χρώματος απαλής υφής.

Έτσι μοιάζει η Lavandula lanata στο φυτώριο.

Το ωραίο χρώμα του φυλλώματος της αλλά και η έλλειψη ανθεκτικότητας ήταν το κίνητρο για την διασταύρωση της με την αγγλική λεβάντα, αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε στους βοτανικούς κήπους του Kew στη Βρετανία τη δεκαετία του 80 με αποτέλεσμα την Lavandula x Chaytoriae Richard Gray, (προς τιμή της βοτανολόγου των κήπων kew,  Dorothy Chaytor που το 1937 δημοσίευσε μια μονογραφία για την λεβάντα), με γκρί φύλλωμα και εντυπωσιακή ανθοφορία αλλά και προς τιμή  του Richard Gray που εργάστηκε στο πρόγραμμα δημιουργίας αυτής της ποικιλίας. Ακολούθησαν και άλλες ποικιλίες από διασταυρώσεις που έγιναν σε διάφορα φυτώρια με αποτέλεσμα να γίνουν  πολλές ποικιλίες όπως Ana Luisa, Andreas, Gorgeous, Jennifer, Joan Head, Silver Frost(Kathleen Elizabeth),  Lisa Marie, Sawyers(Connard Blue), Silver sands. Όλες έχουν γκρίζο φύλλωμα αλλά καλύτερη ανθεκτικότητα στο κρύο και την υγρασία αλλά και ωραία ανθοφορία.

Lavandula x Chaytoriae Silver sands με ανθοφορία.

 Η λεβάντα που βρίσκουμε περισσότερο στα φυτώρια στην Ελλάδα βρέθηκε ως σπορόφυτο σε ένα φυτώριο που ιδρύθηκε το 1977 από τον Jim και Dotii Becker,  που ειδικεύεται σε φυτά που μπορούν να παράγουν αποξηραμένα λουλούδια ανάμεσα στα άλλα και στις λεβάντες, στο Goodwin Creek Nusery στο Williams  του Όρεγκον στην Αμερική το 1991. Το μητρικό φυτό ήταν ένα Lavandula dentata  και το πατρικό φυτό ένα lavandula lanata.Το φυτό ονομάστηκε  Lavandula x ginginsii Goodwin Creek grey προς τιμή του Jean Gingins  Ελβετού βοτανολόγου και είναι σήμερα το πιο διαδεδομένο στους κήπους και στα φυτώρια στην Ελλάδα. Η γρήγορη ανάπτυξη του το έκανε φυτό για κουρεμένες μπορντούρες για το οποίο δεν είναι κατάλληλο γιατί όπως όλες οι λεβάντες θέλει διαφορετικό κούρεμα. Η ανθοφορία του δεν είναι εντυπωσιακή τα λουλούδια δεν μυρίζουν αλλά το φύλλωμα του έχει μια έντονη οσμή καμφοράς και είναι πολύ διακοσμητικό και γκρίζο. Αναπτύσσεται γρήγορα και μεγαλώνει πολύ και αυτό είναι ο λόγος της διάδοσης του παράλληλα με την αντοχή του στη ζέστη και την ξηρασία. 

Goowin Creek Grey Lavender

Το πολύ διακοσμητικό του φύλλωμα

     Μια άλλη λεβάντα που πουλιέται είναι η Lavandula dentata που υπάρχει κυρίως στην Ισπανία και το Μαρόκο και λέγεται γαλλική λεβάντα στη Β. Αμερική, είναι ανθεκτική στη ζέστη και τη ξηρασία και ανθίζει πολλές φορές χωρίς εντυπωσιακή ανθοφορία και άρωμα στο άνθος, είναι το φύλλωμα που μυρίζει. Τα φύλλα είναι οδοντωτά και όπως δηλώνει και το όνομα (dentata στα λατινικά σημαίνει οδοντωτό) και υπάρχει σε πράσινο χρώμα φυλλώματος η σε γκρίζο.

lavandula dendata

Το ίδιο διαδεδομένη με αυτή είναι μια λεβάντα με χαρακτηριστική ανθοφορία. Η λεβάντα Lavandula stoechas είναι αυτοφυής και ιθαγενής στην Ελλάδα όπως σε όλη την μεσόγειο και φύεται κοντά στην θάλασσα μέχρι τα 600 μέτρα. Ονομάζεται γαλλική λεβάντα στην Βρετανία γιατί καλλιεργείται στη Γαλλία αλλά είναι ευαίσθητη στο κρύο το χειμώνα για τη Βρετανία και απαιτεί  προστατευμένο σημείο η καλλιέργεια σε γλάστρα.  

Αυτοφυής σε όλη τη μεσόγειο η Lavandula stoechas
Στην Αμερική , Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία ονομάζεται ισπανική και έχουν δημιουργηθεί πολλές ποικιλίες ιδίως στην Αυστραλία. Είναι η ιδανική ποικιλία για παραθαλάσσιες  περιοχές στην Ελλάδα καθώς είναι ανθεκτική στη θάλασσα την ξηρασία και την ζέστη.

Η ποικιλία Princess μία από τις καλύτερες από την Αυστραλία.

Μια άλλη λεβάντα ευαίσθητη στο κρύο από τη νήσο  μαδέρα και τις κανάριους νήσους αλλά πολύ όμορφη είναι η Lavandula  pinnata.Αυτή είχε φυτευτεί σε μεγάλους αριθμούς στο μεσογειακό κήπο με το όνομα ελαιώνας του συμπλέγματος εθνικής λυρικής και βιβλιοθήκης δίνοντας εντυπωσιακή εικόνα αλλά το δεύτερο χρόνο είχε εξαφανιστεί αφήνοντας μεγάλα κενά.

πολύ ωραία αλλά ευαίσθητη κατάλληλη για ζώνη 10.