OI ΟΛΛΑΝΔΙΚΕΣ ΦΤΕΛΙΕΣ
Ulmus x hollandica.
 |
φτελιές σε κανάλι του Άμστερνταμ το φθινόπωρο.
|
δένδρα Ulmus hollandica belgica έχουν πάρει αυτό το σχήμα από τη επίδραση των θαλάσσιων ανέμων, υπαίθρια δενδροστοιχία στην Ολλανδία
Ulmus hollandica belgica την άνοιξη σε κανάλι του Άμστερνταμ
Στην Ευρώπη υπάρχουν τρία είδη φτελιάς η πεδινή φτελιά(Ulmus minor), την ορεινή φτελιά(Ulmus glabra) ,αυτή που έχει ενδιάμεσα χαρακτηριστικά την ολλανδική φτελιά (Ulmus hollandica) και την λευκή φτελιά Ulmus Laevis.
Ο Θεόφραστος αναφέρεται στην ορεινή πτελέα και την πεδινή πτελέα, τώρα η ορεινή φτελιά έχει περιοριστεί στη πίνδο τότε όμως που το κλίμα ήταν πιο ψυχρό υπήρχε σε όλα τα βουνά της Ελλάδας.
Η ορεινή φτελιά έχει μεγάλα ωραία φύλλα και ευδοκιμεί σε βόρεια μέρη ενώ σε νότιες περιοχές βρίσκεται σε βουνά έχει απαίτηση σε εδαφική υγρασία αλλά και σε υγρή ατμόσφαιρα και αντέχει στο ψύχος, ενώ η πεδινή είναι ανθεκτική στις πεδινές συνθήκες έχει μικρότερα φύλλα και έχει μια προτίμηση σε νότια κλίματα, βρίσκεται και στη βόρεια Αφρική και εκεί που υπάρχει υπόγειος υδατικός ορίζοντας κοντά σε ρυάκια και ποτάμια και αντέχει την κατάκλυση το χειμώνα αλλά και την ξηρασία το καλοκαίρι, επίσης βγάζει παραβλάσταρα από τις ρίζες.
Τα φύλλα της ορεινής φτελιάς
Η λευκή φτελιά έχει πιο ανατολική προέλευση καλύπτει τη ευρωπαική Ρωσία και φτάνει μέχρι την Ισπανία και είναι ένα είδος παραποτάμιο που αντέχει την κατάκλυση με νερό.
Όπου υπάρχουν μαζί οι πεδινές και οι ορεινές φτελιές διασταυρώνονται στη φύση και το ενδιάμεσο είδος ονομάζεται ολλανδική φτελιά. Οι κάτω χώρες ( Βέλγιο και Ολλανδία) είχαν τον 16 και 17 αιώνα μια παράδοση στην καλλιέργεια δένδρων και άλλων φυτών τα οποία εξήγαν στην Ευρώπη. Ο όρος ολλανδική φτελιά αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα φορτίο 400 δέντρων φτελιάς για εξαγωγή στη Γερμανία. Όταν ξεκίνησε η εποχή του Γουλιέλμου της Οράγγης στη Βρετανία εισήχθη και η ολλανδική φτελιά που ήταν ένας κλώνος ενδιάμεσος της πεδινής και ορεινής φτελιάς και χρησιμοποιούνταν για κλαδεμένες δενδροστοιχίες και κλαδεμένους φράχτες σύμφωνα με το ολλανδικό γούστο της κηποτεχνίας, αυτό δεν διάρκεσε πολύ στη Βρετανία καθώς ακολούθησε έπειτα η μόδα των κήπων τοπίου και η ολλανδική φτελιά δεν φυτευόταν τόσο συχνά. Ο κλώνος αυτός ονομάστηκε αργότερα ulmus hollandica και λίγο αργότερα Ulmus hollandica major και ο όρος Ulmus hollandica αφορούσε πλέον όλα τα δένδρα που είχαν ενδιάμεσα χαρακτηριστικά ανάμεσα στην πεδινή και ορεινή φτελιά. Στον 18ο αιώνα και ακόμη περισσότερο τον 19 αιώνα η φτελιά έγινε ένα πολύ χρησιμοποιούμενο δένδρο για δενδροστοιχίες και πάρκα και αυξήθηκαν πολύ οι κλώνοι που καλλιεργούνταν στη Ευρώπη. Περισσότερο δημοφιλής έγινε στην Ολλανδία λόγω του πεδινού εδάφους και της θάλασσας. Η φτελιά αντέχει τους δυνατούς θαλάσσιους ανέμους και το αλάτι που φέρνουν αλλά και αλάτι στο έδαφος αλλά και τον υψηλό υδατικό ορίζοντα λόγω βροχών η ποταμών .Ο κλώνος που χρησιμοποιούνταν από το 1850 μέχρι το 1928 ήταν ο κλώνος Ulmus hollandica belgica προερχόμενος από το Βέλγιο. Το 1938 σε μια εκτίμηση που έγινε το 99% των φτελιών στη Ολλανδία ήταν αυτός ο κλώνος με συνολικά 1.200.000 δένδρα. Είναι ένα δένδρο με γρήγορη ανάπτυξη με μεγάλο ευθύ κορμό, σημαντικό για την ξυλεία, που έχει δυνατό και πυκνό ριζικό σύστημα που αναπτύσσεται και δίνει σταθερότητα ακόμη και σε αμμώδη εδάφη ,που δεν βγάζει παραβλάσταρα και δεν χρειάζεται να εμβολιαστεί σε σπορόφυτα ορεινής φτελιάς όπως είναι η πρακτική για δένδρα που χρησιμοπούνται για δενδροστοιχίες σε δρόμους και έχει ωραία εμφάνιση όλες τις εποχές του χρόνου.
|
|
Ulmus hollandica belgica το χειμώνα στην Ολλανδία
 |
Ulmus x hollandica belgica σε δενδροστοιχεία στην ύπαιθρο.
Οι Ολλανδοί είχαν βρεί το ιδανικό δένδρο για το θαλάσσιο υγρό κλίμα τους μέχρι που ήρθε η ολλανδική ασθένεια της φτελιάς. Η μυκητολογική αυτή ασθένεια εξαπλώθηκε στη βόρεια Γαλλία το Βέλγιο και την Ολλανδία μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο εξαφανίζοντας δένδρα που ήταν φυτεμένα από τον άνθρωπο και ήταν συνήθως ολλανδικές φτελιές στις περιοχές αυτές. Στη ανακάλυψη του αιτίου της ασθένειας πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξε το φυτοπαθολογικό ινστιτούτο Willie Commelin Scholten που βρισκόταν στο Barn κοντά στο Άμστερνταμ. Από το 1906 που την διεύθυνση του ανέλαβε η Johanna Westerdijk η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια πανεπιστημίου στη Ολλανδία εξελίχθηκε στο σημαντικότερο κέντρο ερευνών στη φυτοπαθολογία και μεταφέρθηκε στη Villa Java στη πόλη Baarn. Το 1922 η Marie Beatrice Schwarz απομόνωσε το μύκητα και εμβολίασε με αυτόν φυτά Φτελιάς. Αργότερα ανατέθηκε στη Christine Buisman η απόδειξη του αιτίου της ασθένειας.
|
|
Η ολλανδική ασθένεια της φτελιάς έχει σχεδόν εξαφανίσει τις φτελιές από τις πόλεις στην Ευρώπη εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις όπως το Εδινβούργο και το Μπράιτον στην Βρετανία, τη Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα αλλά στη Ολλανδία χάρις σε ένα πρόγραμμα αντιμετώπισης της ασθένειας που ξεκίνησε τη δεκαετία του 70 και μέχρι τη δεκαετία του 90 και με φύτευση ανθεκτικών ποικιλιών καθώς γινόντουσαν διαθέσιμες, η φτελιά σήμερα κατέχει την δεύτερη θέση μετά το πλατάνι ενώ στο Άμστερνταμ την πρώτη, όπου υπάρχουν σήμερα 75.000 δένδρα στα κανάλια και τους δρόμους αλλά και σε πάρκα. Όταν οι Ολλανδοί βρήκαν τα αίτια της ασθένειας ξεκίνησαν και την προσπάθεια για την εύρεση ανθεκτικών κλώνων από μια επιτροπή που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Η Cristine Buisman που απόδειξε ότι το αίτιο της ασθένειας είναι ο μύκητας Graphium Ulmi τελειώνοντας μια επιστημονική διαμάχη Ολλανδών και Γερμανών ευρενητών, της ανατέθηκε από την επιτροπή που δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση της ασθένειας να ξεκινήσει την προσπάθεια εύρεσης ανθεκτικών κλώνων από σπόρους που προέρχονταν από Ισπανία και Γαλλία αλλά και συγκέντρωση όλων των κλώνων που χρησιμοποιούνταν μέχρι τότε για αξιολόγηση της ανθεκτικότητας τους. Προήλθαν δύο κλώνοι , ο κλώνος 1 από φυτώριο στη Γαλλία και ο κλώνος 24 από σπόρους που συλλέχθηκαν στην Ισπανία όπου η ασθένεια δεν είχε τα ίδια δραματικά αποτελέσματα με την Βόρεια Ευρώπη, δημιουργώντας την υπόθεση ότι υπάρχει ανθεκτικότητα στην ιβηρική χερσόνησο στους τοπικούς πληθυσμούς πεδινής φτελιάς που ήταν πανάρχαιοι γιατί η Νότια Ευρώπη ήταν το οικολογικό καταφύγιο κατά την παγετώδη περίοδο που οι πάγοι είχαν καλύψει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Η επιτροπή που ήταν υπεύθυνη για την έρευνα, το 1937 επέλεξε τον κλώνο 24 που ήταν πιο ανθεκτικός και τον ονόμασε Christine Buisman προς τιμήν της ερευνήτριας που είχε πεθάνει την προηγούμενη χρονιά.
|
|
Ulmus minor Cristine Buisman
|
Ο κλώνος αυτός έκανε πωλήσεις από το 1937 έως το 1950 από τα φυτώρια της Ολλανδίας έως 10.000 ετησίως. Όμως αποδείχτηκε ότι δεν είναι ανθεκτικός στο μύκητα Nectria cinnabarina που είναι ενδημικός στη χώρα που ευνοείται σε υγρό κλίμα ενώ ήταν ανθεκτικός στην Ιταλία και Αμερική. Σήμερα όμως παραδόξως είναι ανθεκτικός και στην Ολλανδία που τα δένδρα αυτά έχουν μεγαλώσει.
ο κλώνος Christine Buisman σήμερα
Ο κλώνος Bea Schwarz προς τιμή της ερευνήτριας Marie Beatrice Schwarz που ανακάλυψε το αίτιο της ασθένειας εμφανίσθηκε το 1948 αλλά δεν είχε επιτυχία λόγω μικρής ανάπτυξης. Χρησιμοποιήθηκε όμως στο Ολλανδικό πρόγραμμα βελτίωσης γιατί σε αντίθεση με το κλώνο Cristine Buisman οι απόγονοι του κληρονομούν την ανθεκτικότητα του.
 |
| Ο κλώνος φτελιάς Ulmus minor Bea Schwarz |
Οι διασταυρώσεις άρχισαν το 1938 στο εργαστήριο γενετικής στο Wangenigen από την N.Krijthe ενώ στο Baarn στο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο από την Johanna Went γινόταν η έρευνα της ανθεκτικότητας. Σκοπός ήταν να δημιουργηθεί ένας κλώνος ολλανδικής φτελιάς που να είναι ανθεκτικός στην ασθένεια. Ο κλώνος φτελιάς του Hundigton (Ulmus x Hollandica Vegeta) από την Βρετανία βρέθηκε σχετικά ανθεκτικός και άρχισε να φυτεύεται μετά τον πόλεμο στην Ολλανδία αλλά και στην Θεσσαλονίκη, επίσης ανθεκτικός βρέθηκε ο κλώνος Ulmus glabra exoniensis που χρησιμοποιήθηκε στις διασταυρώσεις. Το 1953 όλες οι έρευνες μεταφέρθηκαν στη Wangenigen υπό την διεύθυνση του Hans Heybroek.Ο κλώνος Vegeta διασταυρώθηκε με τον κλώνο 1 που προέκυψε από σπόρο και δημιουργήθηκε η ποικιλία Commellin το 1960 που γνώρισε μεγάλη επιτυχία πουλώντας 647.000 δενδρα μέχρι το 1974, προς τιμή του Johannes Commelin (1629-1692) διευθυντή βοτανικών κήπων του Άμστερνταμ .Το φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο στο Baarn είχε αναλάβει από το 1946 και τις διασταυρώσεις υπό την ευθύνη της Joahna Went ,εκτός από την εύρεση ανθεκτικών κλώνων που είχε από το 1928. Το 1953 ανέλαβε ο Hoybroek και σταδιακά η έρευνα μεταφέρθηκε στο Δασικό πειραματικό σταθμό στοWangenigen
 |
Ο κλώνος φτελιάς Ulmus hollandica Commelin.
|
Το 1963 διατέθηκε στα φυτώρια ο κλώνος Groeneveld με σκούρο πράσινο φύλλωμα σε αντίθεση με το απαλό πράσινο του Commelin.
 |
| Ο κλώνος Ulmus Hollandica Groeneveld |
Προέρχεται από διασταύρωση του κλώνου ολλανδικής φτελιάς 49 και του κλώνου πεδινής φτελιάς 1.
Καθώς ένας καινούριος πιο δραστικός τύπος του μύκητα που προκαλεί την ασθένεια ήρθε στην Ευρώπη στη δεκαετία του 1960 πρώτα στη Βρετανία από τα λιμάνια του Avenport και του Λονδίνου με ξυλεία από την βόρεια Αμερική για την κατασκευή καρίνας γιώτ χωρίς οι βρετανοί να κάνουν τίποτα μέχρι που εντοπίστηκε στην αρχή της δεκαετίας του 1970 ότι ήταν ένα πιο παθογόνο είδος του ίδιου μύκητα, οι ποικιλίες αυτές δεν ήταν πλέον τόσο ανθεκτικές.
Ένας κλώνος φτελιάς που είχε ανθεκτικότητα ήταν ο κλώνος Ulmus glabra exoniensis η αλλιώς η φτελιά του Exeter που διασταυρώθηκε to 1938 με έναν κλώνο ανθεκτικό στο ψύχος, της φτελιάς Ιμαλαίων Ulmus Wallichiana που έχει εξαιρετική ανθεκτικότητα στην ασθένεια. Η φτελιά των Ιμαλαίων βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο δεν παρουσιάζει συμπτώματα από τον μύκητα και έχει χαρακτηριστικά που θυμίζουν την ορεινή φτελιά. Ο νέος κλώνος 202 αποτέλεσε τη βάση των επόμενων ποικιλιών του ολλανδικού προγράμματος. Από την διασταύρωση του 202 με αυτογονιμοποίηση του Bea Schwarz προέκυψε ο κλώνος Lobel που διατέθηκε το 1973 με στενή κόμη προς τιμή του βοτανολόγου Matthias de Lobel. Από απόγονο από σπόρο του κλώνου 202 προήλθε ο κλώνος Dodoens προς τιμή του βοτανολόγου Rembert Dodoens, που διατέθηκε το ίδιο χρόνο. Το ίδιο έτος διατέθηκε και ο κλώνος Plantyn προς τιμή του εκδότη των δυο βοτανολόγων που προέρχεται από την διασταύρωση του κλώνου 202 με ένα κλώνο που προήλθε από διασταύρωση του κλώνου 1 με τον κλώνο 28.
 |
ulmus grabra exoniensins
|
 |
| Ulmus hollandica lobel |
 |
| Ulmus hollandica dodoens |
 |
Ulmus hollandica Plantyn.
To 1983 διατέθηκε ο κλώνος Clusius προς τιμή του βοτανολόγου Carolus Clusius. Είναι αδελφός κλώνος του Lobel. |
 |
Ulmus Hollandica Clusius
Οι διασταυρώσεις σταμάτησαν το 1983 και το 1989 διατέθηκε ο πιο ανθεκτικός κλώνος Columella προς τιμή του Ρωμαίου συγγραφέα αγροτικών πραγματειών προερχόμενη από σπόρο πιθανής αυτογονιμοποίησης του Plantyn. Με την συνταξιοδότηση του Heybroek το 1992 το ολλανδικό πρόγραμμα για την αναζήτηση μίας ολλανδικής φτελιάς στο μέσο μιας περιόδου που θα απέδιδε αρκετούς καινούριους κλώνους καθώς τα τελευταία 17 χρόνια είχαν γίνει πολλές διασταυρώσεις, αφήνοντας και ανεκμετάλλευτο φυτικό υλικό στο δασικό πειραματικό σταθμό, η κυβέρνηση της Ολλανδίας έδωσε άλλο ένα πλήγμα στη χρήση της φτελιάς για λόγους οικονομίας σταματώντας το 1991 τη χρηματοδότηση της προστασίας από την ασθένεια προκαλώντας ένα τρίτο κύμα απωλειών αυτή όμως συνεχίστηκε από τοπικούς πόρους σε αρκετούς δήμους όπως του Άμστερνταμ και μετά το 2005 στις επαρχίες Friesland και Groningen με το όνομα Iepenwacht και οι απώλειες σήμερα είναι ελάχιστες στο 1%, βοήθησε σε αυτό και το εμβόλιο με το όνομα Doutch drig αλλά και οι φυτεύσεις δεν είναι πλέον ελάχιστες όπως ήταν στις αρχές του 2000 όπου η φτελιά δεν ήταν πλέον ούτε μέσα στα είκοσι πιο διαδεδομένα δένδρα από τα φυτώρια στην Ολλανδία, οι περικοπές στις δαπάνες για εκπαίδευση και έρευνα δεν άφησε ανεπηρέαστο ούτε το Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο στο Baarn που είχε αναλάβει το βάρος της έρευνας και πού ήταν κοινό ερευνητικό ίδρυμα των Πανεπιστημίων της Ουτρέχτης και τού Άμστερνταμ πού έκλεισε.
Στο Άμστερνταμ έχει φυτευθεί σε μικρούς αριθμούς και ένας κλώνος που προήλθε απο σπόρο δένδρου Bea Schwarz στο Baarn, και ονομάζεται Amsterdam.
Οι Γάλλοι πήραν φυτικό υλικό για αξιολόγηση και μετά από 20 χρόνια δοκιμών στο πάρκο του Παρισιού Bois de Vincennes, παρουσίασαν το 2002 τον κλώνο Naguen με εμπορική ονομασία Lutece, που είναι το λατινικό όνομα της πόλης, την καλύτερη ποικιλία του ολλανδικού προγράμματος μέχρι σήμερα που είναι μια διασταύρωση του Plantyn με τον απόγονο από σπόρο του Bea Schwarz που είχε χρησιμοποιηθεί και στο Lobel και Clusius με τον κωδικό 336. Πωλείται στην Γαλλία και Βρετανία όχι όμως στην Ολλανδία καθώς είχε κριθεί ευαίσθητο στο μύκητα Nectria cinnabarina. Η Ulmus lutece είναι ο κλώνος που έχει τις μεγαλύτερες πωλήσεις και θυμίζει τις Ευρωπαικές ποικιλίες πουλιέται ιδιαίτερα στη Γαλλία ανταγωνιζόμενη τη παλιά Ulmus Sapporo autumn gold αλλά και στη Βρετανία αλλά και αλλού στη Ευρώπη.
 |
| Φύλλωμα του Lutece χαρακτηριστικό ολλανδικής φτελιάς. |
Το 2006 οι Γάλλοι παρουσίασαν τον κλώνο Wanoux με εμπορική ονομασία Vada που είναι το λατινικό όνομα της πόλης Wagenigen και αδελφός κλώνος του Collumela. Σε έρευνα γαλλική για την ανθεκτικότητα που δεν συμπεριέλαβε Columella αλλά ούτε και ιταλικές ποικιλίες μόνο οι ποικιλίες U.Sapporo autumn gold και U.New Horizon και οι δύο προαναφερόμενες βρέθηκαν αρκετά ανθεκτικές για να συστηθούν για φύτευση.
 |
| Φύλλωμα του Vada |
Οι Αμερικανοί ασχολήθηκαν και με τις φτελιές από την Ευρώπη και το 1983 παρουσίασαν μια ολλανδική φτελιά με το όνομα Pioneer που πωλείται στα φυτώρια στην Αμερική και στην Ολλανδία.
 |
| Ulmus pioneer |
Επίσης με το κλώνο 148 που προήλθε από το Ολλανδικό πρόγραμμα και είναι μια διασταύρωση τής φτελιάς του Huntington με τον κλώνο 28 που διασταυρώθηκε με φτελιά της Σιβηρίας(Ulmus pumila) δημιουργήθηκε ο κλώνος Urban. Από την διασταύρωση του Urban με την ποικιλία ιαπωνικής φτελιάς Prospector δημιουργήθηκε η ποικιλία Patriot.
 |
| Τα σκούρα γυαλιστερά φύλλα της ιαπωνικής φτελιάς έχουν κληρονομηθεί από την Patriot |
Με τον κλώνο 215 από την Ολλανδία που είναι μια διασταύρωση της Commelin με ένα κλώνο Ulmus pumilaX Ulmus minor Hoersholmiensins, που διασταυρώθηκε με ένα κλώνο Ulmus pumila δημιουργήθηκε η ποικιλία Homestead, που είναι κατά 5/8 Σιβηριανή φτελιά(Ulmus pumila) και κατά 3/8 Eυρωπαική φτελιά.H Homestead εμφανίστηκε το 1984 και πωλείται στην Αμερική και Ολλανδία.
 |
| Τα φύλλα του Homestead έχουν κληρονομήσει το χαρακτηριστικό φύλλωμα της σιβηριανής φτελιάς. |
Το 2006 οι Ολλανδοί αποφάσισαν να αξιολογήσουν ως προς την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητα 10 κλώνους του παλιού Ολλανδικού προγράμματος. Ως προς την ανθεκτικότητα αρκετοί κλώνοι βρέθηκαν εφάμιλλοι του Collumela στην ανθεκτικότητα και αναμένεται να διατεθούν στο μέλλον μετά από αξιολόγηση πεδίου σε οκτώ ολλανδικές πόλεις. Έτσι σε αξιολογηση στην ολλανδική ασθένεια της φτελιάς από τον Alterra, έτσι ονομάζεται τώρα το δασολογικό ινστιτούτο, ο κλώνος 1043 μια επιλογή ιαπωνικής φτελιάς εξαιρετικής ανθεκτικότητας, η ιαπωνική φτελιά δεν είναι κατάλληλη για την Ευρώπη λόγω αργής ανάπτυξης και ο κλώνος 1315 μια επιλογή του ολλανδικού προγράμματος που έχει ως προγόνους Commelin και Dodoens και φυσικά U. wallichiana αλλά και ο κλώνος 1322 που είναι U. minor και κατά το 1/8 μόνο U.pumila βρέθηκαν εφάμιλλοι του U. Columella. Άλλοι πέντε κλώνοι έχουν ανθεκτικότητα μεγαλύτερη του U. Lobel που είναι ο ανθεκτικότερος κλώνος του ολλανδικού προγράμματος μετά τον U.Columella, ενώ οι άλλοι δυο κλώνοι δεν έχουν ανθεκτικότητα που ξεχωρίζει.
To 1975 ξεκίνησε το ιταλικό πρόγραμμα που χρησιμοποιεί φυτικό υλικό από το ολλανδικό πρόγραμμα .Οι κλώνοι San zanobi(2002) και Plinio(2003) είναι διαθέσιμοι από φυτώρια και είναι διασταύρωση του Plantyn με κλώνους Ulmus pumila.Επίσης το 2011 διατέθηκε ο κλώνος 504 με το ονομα Morfeo που προηλθε απο μητρικό δενδρο κλώνου Ulmus chemnui με τον κλωνο 405 που ειναι αδελφός κλώνος του Groeneveld.
|
|
| Η επίδραση του Ulmus pumila φαίνεται στο φύλλωμα του San Zanobi. |
Ολλανδικές φτελιές υπάρχουν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης Τσιμισκή,Λεωφόρο Στρατού,Αλεξάνδρου Σβώλου,Πολυτεχνείου, Επτάλοφου,Ανατολικής Θράκης,Ιπποδρομίου. Είναι η φτελιά του Huntigton η αλλιώς Ulmus hollandica vegeta. Επίσης στο Ζάππειο στην Αθήνα ενώ στην Λιοσίων υπάρχουν Ulmus minor.Μια ολλανδικη φτελιά μεγάλου μεγέθους επίσης υπάρχει στο σταθμό του ηλεκτρικού στο Θησείο.
 |
Ulmus hollandica vegeta το φθινόπωρο στην Θεσσαλονίκη.
Προσβολή από έντομα Galerucella luteola στα φύλλα φτελιάς στην Θεσσαλονίκη. |
|
